آنفولانزا چیست؟ | همه چیز درباره آنفولانزا و درمان آن

اگر تا به حال برای شما این سوال پیش آمده که «آنفولانزا چیست؟» باید بدانید که آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که به سرعت دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند و هر ساله میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند. شناخت دقیق آنفولانزا، علائم، روش‌های انتقال و راه‌های پیشگیری از آن به ما کمک می‌کند تا بهتر از خود و اطرافیانمان محافظت کنیم و در صورت ابتلا، سریع‌تر بهبود یابیم. در این مقاله از داروخانه انصار به بررسی کامل این بیماری، گروه‌های پرخطر، واکسن آنفولانزا و مراقبت‌های خانگی می‌پردازیم تا اطلاعات جامع و کاربردی در اختیار شما قرار دهیم.

بیشترین افراد در معرض آنفولانزا

در بیشتر افراد، آنفولانزا به خودی خود برطرف می‌شود. اما گاهی اوقات آنفولانزا و عوارض آن می‌تواند کشنده باشد. افرادی که با بیشترین خطر بروز عوارض جانبی آنفولانزا همراه هستند، عبارتند از:

• کودکان خردسال زیر ۵ سال و به ویژه کودکان زیر ۱۲ ماه
• بزرگسالان بزرگتر از ۶۵ سال
• ساکنان خانه های سالمندان و سایر مراکز مراقبت طولانی مدت
• زنان باردار و تا مدت زمان دو هفته پس از زایمان
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
• افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند آسم، بیماری قلبی، بیماری کلیوی، بیماری کبد و دیابت
• افراد بسیار چاق که شاخص توده بدنی (BMI) آن ها ۴۰ یا بالاتر است.

علائم آنفولانزا چیست؟

آنفولانزا در ابتدا ممکن است با داشتن علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و گلودرد مشابه سرماخوردگی به نظر برسد. اما سرماخوردگی معمولاً به آرامی بروز می‌کند، در حالی که آنفولانزا به طور ناگهانی روی می‌دهد.  با اینکه سرماخوردگی می‌تواند آزاردهنده باشد، اما معمولاً آنفولانزا حس بسیار بدتری ایجاد می‌کند. بنابراین برا شناسایی اینکه آنفولانزا چیست باید بدانید که کمی شبیه به سرماخوردگی است با این تفاوت که در حالت بدتر و سریع‌تر از سرماخوردگی روی می‌دهد.

به طور کلی علائم و نشانه‌های شایع آنفولانزا شامل موارد زیر هستند:

• تب بالای  (۳۸ درجه سانتیگراد)
• درد عضلانی
• لرز و عرق
• سردرد
• سرفه خشک و مداوم
• خستگی و ضعف
• گرفتگی بینی
• گلو درد

نحوه انتشار ویروس انفولانزا

افراد مبتلا به انفولانزا می‌توانند آن را به دیگران منتقل کنند. بسیاری از متخصصان فکر می‌کنند که ویروس‌های آنفولانزا عمدتاً از طریق قطراتی که افراد مبتلا به آنفولآنزا سرفه، عطسه یا صحبت می‌کنند، منتشر می‌شوند. این قطرات می‌توانند از طریق دهان یا بینی افرادی که در نزدیکی هستند، فرود بیایند یا احتمالاً در ریه‌ها استنشاق شوند. در موارد کمتر، ممکن است یک فرد با لمس سطح یا شیئی که ویروس آنفولانزا روی آن قرار دارد و سپس دست زدن به دهان، بینی یا احتمالاً چشمان خود به آنفولانزا مبتلا شود.

واکسن آنفولانزا چگونه عمل می‌کند؟

در ادامه بحث آنفولانزا چیست باید درباره واکسن که مهم‌ترین بخش در پیشگیری از آنفولانزا است نیز بدانید. واکسن‌های آنفولانزای فصلی برای محافظت در برابر ویروس‌های آنفولانزا که عامل همه‌گیری هستند، فرموله شده‌اند. از جمله:نوع A و B. دریافت واکسن آنفولانزا می‌تواند در برابر این ویروس‌ها و همچنین ویروس‌های آنفولانزای اضافی که از نظر آنتی ژنی مشابه ویروس‌های مورد استفاده در ساخت واکسن هستند، محافظت کند.

البته واکسن‌های آنفولانزا در برابر عفونت و بیماری ناشی از سایر ویروس‌ها که می‌توانند علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد کنند، محافظت نمی‌کنند. علاوه بر آنفولانزا، بسیاری از ویروس‌های دیگر نیز وجود دارند که می‌توانند منجر به بیماری شبه آنفولانزا (ILI) شوند که در طول فصل آنفولانزا پخش می‌شوند.

نحوه پیشگری از آنفولانزا چیست؟

در ادامه مبحث آنفولانزا چیست باید روش‌های پیشگیری از آنفولانزا را نیز بدانید. بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به آنفولانزای فصلی و عوارض بالقوه جدی آن، تزریق واکسن هر ساله است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های عفونی آمریکا واکسن سالانه آنفولانزا را به عنوان اولین و مهم‌ترین گام در محافظت در برابر ویروس‌های آنفولانزا توصیه می‌کند.

واکسن آنفولانزا به کاهش بار بیماری‌های آنفولانزا، بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر در سیستم مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند. همه افراد ۶ ماهه و بالاتر باید واکسن آنفولانزای سالانه را دریافت کنند،( ایده‌آل‌ترین زمان تا پایان آبان ماه می‌باشد).

واکسیناسیون افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به عوارض جدی آنفولانزا هستند به ویژه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری شدید آنفولانزا مهم است. افراد در معرض خطر بالاتر عوارض جدی آنفولانزا شامل کودکان خردسال، افراد باردار، افراد مبتلا به برخی بیماری‌های مزمن مانند آسم، دیابت یا بیماری‌های قلبی و ریوی و افراد بالای 65 سال می‌شوند.

همچنین واکسیناسیون برای کارکنان مراقبت های بهداشتی و سایر افرادی که با افرادی که در معرض خطر بالاتری هستند زندگی می‌کنند یا از آن‌ها مراقبت می‌کنند تا از سرایت آنفولانزا به آن‌ها جلوگیری کنند، مهم است. این امر به ویژه برای افرادی که در مراکز مراقبت طولانی مدت کار می‌کنند، که خانه بسیاری از افراد آسیب پذیر به آنفولانزا هستند، صادق است.

نکته: کودکان کمتر از 6 ماه در معرض خطر ابتلا به بیماری جدی آنفولانزا هستند اما برای واکسینه شدن بسیار کوچک هستند. افرادی که از نوزادان مراقبت می‌کنند باید به جای آن واکسینه شوند.

درمان آنفولانزا در خانه

در بیشتر موارد، آنفولانزا نیازی به درمان دارویی خاصی ندارد و با مراقبت‌های خانگی می‌توان علائم را کنترل کرد و بدن را در مسیر بهبودی قرار داد. برخی از روش‌های ساده و در عین حال مؤثر برای درمان خانگی آنفولانزا عبارت‌اند از:

• استراحت کافی
  بدن برای مقابله با ویروس به انرژی نیاز دارد. خواب بیشتر و استراحت مطلق در روزهای اولیه می‌تواند به کاهش طول مدت بیماری کمک کند.
• مصرف مایعات زیاد
  تب و تعریق زیاد باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود. نوشیدن آب، آبمیوه طبیعی، دمنوش‌های گیاهی و سوپ داغ برای جبران مایعات بسیار مؤثر است.
• دمنوش‌های مفید
  دمنوش زنجبیل، نعناع، آویشن یا بابونه می‌توانند به کاهش سرفه، گلودرد و رفع احتقان کمک کنند.
• بخور گرم یا دوش بخار
  بخار آب گرم باعث باز شدن مجاری تنفسی و کاهش گرفتگی بینی می‌شود. استفاده از دستگاه بخور یا بخار قابلمه آب گرم نیز مفید است.
• غذاهای سبک و مقوی
  در دوران بیماری، غذاهایی مانند سوپ مرغ، برنج ساده و سبزیجات بخارپز شده انتخاب‌های خوبی هستند. از غذاهای چرب، شیرین و فست‌فودها پرهیز کنید.

عوارض خطرناک آنفولانزا چیست؟

در بیشتر موارد، آنفولانزا با استراحت، تغذیه مناسب و درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند. اما گاهی ممکن است آنفولانزا باعث عوارض جدی و حتی مرگ شود، به‌ویژه در کودکان، سالمندان یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. در این بخش به مهم‌ترین این عوارض می‌پردازیم:

1. عفونت ریه (ذات‌الریه)

یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عوارض آنفولانزاست. در این حالت، ویروس یا باکتری‌هایی که در بدن فعال می‌شوند باعث التهاب ریه‌ها می‌شوند.
نشانه‌ها می‌تواند شامل تب بالا، تنگی نفس، سرفه شدید و درد در قفسه سینه باشد. این مشکل گاهی نیاز به بستری و مصرف آنتی‌بیوتیک یا حتی دستگاه تنفس دارد.

2. نارسایی شدید تنفسی

گاهی واکنش شدید بدن به ویروس، ریه‌ها را به‌شدت درگیر می‌کند و فرد دچار تنگی نفس شدید می‌شود، به‌طوری که به کمک دستگاه تنفسی نیاز پیدا می‌کند. این حالت معمولاً در افراد با بیماری زمینه‌ای یا سن بالا دیده می‌شود.

3. التهاب قلب

در موارد نادر، آنفولانزا می‌تواند باعث التهاب عضلات قلب یا پرده‌ی اطراف آن شود. این مشکل گاهی ضربان قلب را نامنظم کرده و حتی باعث ایست قلبی می‌شود. در جریان شیوع آنفولانزای H1N1 در سال ۲۰۰۹، برخی بیماران به همین دلیل جان خود را از دست دادند.

4. مشکلات مغزی و عصبی

در برخی افراد (به‌ویژه کودکان)، آنفولانزا ممکن است باعث التهاب مغز یا اختلال در کارکرد سیستم عصبی شود. این وضعیت با علائمی مانند گیجی، خواب‌آلودگی شدید، تشنج یا حتی بیهوشی همراه است و نیاز به پیگیری فوری دارد.

5. عفونت شدید در بدن (سپسیس)

اگر سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال شود، ممکن است عفونت در کل بدن پخش شود. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب به کلیه‌ها، کبد و دیگر اندام‌های حیاتی شود و گاهی بیمار را وارد شوک کند.

6. سایر عوارض

• عفونت گوش میانی: بیشتر در کودکان دیده می‌شود.
• عفونت در گلو، نای و برونش‌ها: باعث سرفه‌های طولانی و ناراحت‌کننده می‌شود.
• اختلالات عضلانی یا عصبی نادر: مانند سندروم گیلن‌باره یا بیماری ری در کودکانی که آسپیرین مصرف کرده‌اند.
• مرگ‌ومیر سالانه: طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، هر سال بین ۳ تا ۵ میلیون مورد شدید و تا ۶۵۰ هزار مرگ به‌دلیل آنفولانزا در جهان ثبت می‌شود.

نشانه‌های هشدار سریع آنفولانزا چیست؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد:

• تنگی نفس شدید یا درد قفسه سینه
• گیجی، خواب‌آلودگی غیرمعمول یا کاهش سطح هوشیاری
• تب بالا که بیش از ۳ روز ادامه یابد
• تنفس سریع یا ضربان قلب بالا

آنفولانزا در کودکان و نوزادان

کودکان به‌ویژه زیر ۵ سال (و بیشتر از همه، زیر ۱ سال) بیشتر در معرض ابتلا به آنفولانزا و عوارض آن هستند. والدین باید با دقت علائم را زیر نظر داشته باشند و اقدامات لازم را به‌موقع انجام دهند.

• علائم رایج در کودکان:
  تب بالا، بی‌قراری، بی‌اشتهایی، سرفه‌های خشک، استفراغ یا اسهال (در برخی موارد)، گریه مداوم، خواب‌آلودگی بیش از حد
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
  اگر تب بیش از ۳۸.۵ درجه برای بیش از ۳ روز ادامه یابد، کودک بی‌حال باشد یا علائم تنفسی شدید مانند تنفس سخت یا خس‌خس سینه داشته باشد، مراجعه فوری ضروری است.
• پیشگیری در کودکان:
  واکسن آنفولانزا، شستن مرتب دست‌ها، پرهیز از حضور در مکان‌های شلوغ، تهویه مناسب منزل و خواب کافی به کاهش خطر ابتلا کمک می‌کند.

آنفولانزا در دوران بارداری

بارداری سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همین موضوع باعث می‌شود که زنان باردار بیشتر در معرض خطر عوارض جدی ناشی از آنفولانزا قرار بگیرند.

• خطرات احتمالی:
  تب بالا در سه‌ماهه اول بارداری می‌تواند با خطر نقص‌های مادرزادی همراه باشد. همچنین آنفولانزا ممکن است باعث افزایش احتمال زایمان زودرس یا وزن پایین نوزاد هنگام تولد شود.
• اهمیت واکسن:
  واکسن آنفولانزا برای زنان باردار کاملاً ایمن است و حتی به محافظت از نوزاد در ماه‌های اولیه زندگی نیز کمک می‌کند. بهترین زمان تزریق واکسن در فصل پاییز و در هر مرحله از بارداری است.
• مراقبت‌های ویژه:
  استراحت، تغذیه سالم، مصرف مایعات و مراجعه سریع به پزشک در صورت تب یا علائم تنفسی از مهم‌ترین اقدامات مراقبتی در دوران بارداری هستند.

آنفولانزا و سفرهای بین‌المللی

سفر به مناطق گرمسیری و ورود به کشورهای دیگر در هر فصلی ممکن است خطر ابتلا به آنفولانزا یا ویروس‌های مشابه را افزایش دهد:

1. واکسیناسیون قبل از سفر
   واکسن آنفولانزا فصلی که در پاییز تزریق می‌شود، معمولاً برای فصل بعد تا پایان بهار (یا تابستان) پوشش‌دهی دارد.
2. اطلاع از شیوع محلی
   در برخی مناطق گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری، آنفولانزا در تابستان نیز شایع است (مثلاً آسیای جنوب شرقی). پیش از سفر بررسی کنید.
3. تمهیدات حین سفر
   • شستشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون
   • استفاده از ماسک در هواپیما یا فضاهای بسته
   • پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار
4. پس از بازگشت
   اگر ظرف دو هفته علائمی مثل تب یا سرفه داشتید، سریعاً به پزشک مراجعه و آزمایش‌های ویروسی انجام دهید.

مقایسه آنفولانزا و کرونا

با اینکه کرونا و آنفولانزا هر دو بیماری‌های ویروسی تنفسی هستند و علائمی نسبتاً شبیه به هم دارند، اما در چند مورد مهم با هم تفاوت دارند:

• عامل بیماری:
  آنفولانزا توسط ویروس آنفولانزا (نوع A و B) ایجاد می‌شود. در حالی که کرونا ناشی از ویروسی به نام کروناویروس جدید (همان ویروسی که باعث همه‌گیری اخیر شد) است.
• زمان بروز علائم:
  نشانه‌های آنفولانزا معمولاً ۱ تا ۴ روز بعد از تماس با فرد بیمار ظاهر می‌شود. اما در مورد کرونا ممکن است این زمان بین ۲ تا ۱۴ روز طول بکشد.
• مدت زمان بیماری و سرایت:
  آنفولانزا معمولاً حدود یک هفته تا ۱۰ روز طول می‌کشد و افراد از یک روز قبل تا حدود سه روز بعد از شروع علائم می‌توانند دیگران را مبتلا کنند. کرونا ممکن است مدت بیشتری طول بکشد و بعضی افراد حتی تا چند هفته ناقل باقی بمانند.
• شدت بیماری و خطر مرگ:
  کرونا برای افراد مسن و کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند خطرناک‌تر است. آمار نشان می‌دهد که احتمال بستری شدن یا فوت این افراد بر اثر کرونا چند برابر بیشتر از آنفولانزا است. همچنین برخی بیماران کرونایی حتی پس از بهبودی هم ممکن است تا مدت‌ها با عوارضی مثل خستگی، تنگی نفس یا مشکلات تمرکز درگیر باشند. البته آنفولانزا هم می‌تواند در بعضی موارد باعث مشکلات ماندگار شود.
• نحوه تشخیص:
  علائم این دو بیماری به قدری شبیه‌اند که تشخیص آن‌ها بدون آزمایش ممکن نیست. برای همین پزشکان از تست‌های مخصوصی مثل تست کرونا یا تست سریع آنفولانزا استفاده می‌کنند تا نوع بیماری را مشخص کنند. درمان این دو هم متفاوت است و بسته به نوع ویروس، داروهای خاصی تجویز می‌شود.

جمع‌بندی

آنفولانزا بیماری ویروسی شایعی است که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند و می‌تواند از علائم خفیف تا عوارض شدید و حتی کشنده ایجاد کند. شناخت علائم آنفولانزا، راه‌های انتقال و گروه‌های پرخطر به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم از خود و اطرافیان محافظت کنیم. واکسیناسیون سالانه مهم‌ترین و موثرترین روش پیشگیری از این بیماری است که همه افراد بالای ۶ ماه باید آن را دریافت کنند، به ویژه کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای.

مراقبت‌های خانگی مانند استراحت کافی، تغذیه مناسب، مصرف مایعات و رعایت بهداشت فردی می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند. همچنین باید نسبت به علائم هشداردهنده و عوارض جدی هوشیار بود و در صورت بروز آن‌ها سریعاً به پزشک مراجعه کرد.

با توجه به شباهت علائم آنفولانزا و کرونا، تشخیص صحیح و به موقع اهمیت بالایی دارد تا درمان مناسب آغاز شود. در نهایت، رعایت نکات پیشگیرانه و دریافت واکسن می‌تواند سلامت فردی و جامعه را به طور چشمگیری حفظ کند.