بسیاری از افراد در سنین مختلف با مشکل بی‌خوابی یا بد خوابی رو به رو هستند. این کم‌خوابی باعث ظهور خطرات و مشکلات جدی برای بدن و سلامت انسان می‌شود. اما سوال اینجاست که عامل این بد خوابی یا بی‌خوابی دقیقا چیست؟ متخصصان عوامل زیادی از قبیل استرس، افسردگی، ترس، داشتن بیماری یا مریضی و … را برای این کم‌خوابی تشخیص داده‌اند. اما یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در این موضوع، هورمون ملاتونین است. از این رو ما در این مقاله از داروخانه انصار قصد داریم به شما بگوییم هورمون ملاتونین چیست و چه تاثیراتی در بی‌خوابی و یا کم‌خوابی دارد.
هورمون ملاتونین چیست؟
هورمون ملاتونین توسط غده پینه‌آل که در مغز قرار دارد، ساخته می‌شود. این هورمون در تنظیم الگوی خواب طبیعی نقش موثری دارد. با بالا رفتن سن یا به دلیل عوامل گوناگون، ترشح این هورمون هم در بدن کاهش می‌یابد و سطح آن پایین می‌آید. هورمون ملاتونین به این صورت کار می‌کند که با تمام شدن روز و تاریک‌تر شدن هوا، به مقدار بیشتری در بدن ترشح می‌شود و رفته‌رفته کمک می‌کند که فرد راحت‌تر به خواب رود.
در برخی موارد و تحت تاثیر عوامل گوناگون، این هورمون به مقدار کافی و مناسب در بدن فرد ترشح نمی‌شود و چرخه خواب و بیداری را مشکل روبه‌رو می‌کند. این دقیقا همان مواردی است که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم. مثلا استرس، ترس، افسردگی و …
رابطه هورمون ملاتونین و خواب
در بالا پاسخ سوال هورمون ملاتونین چیست را به صورت علمی آوردیم. اما برای درک بهتر هرمون ملاتونین و ارتباط آن با خواب، به مثالی که در اینجا آوردیم توجه کنید. یک کلید دیمر (تنظیم‌کننده میزان روشنایی) برای مغز خود تصور کنید. با تاریکی، غده صنوبری شما وارد چرخه می‌شود و ملاتونین تولید می‌کند. این موج به بدن شما سیگنال می‌دهد که زمان آن رسیده است. سطح ملاتونین در نیمه شب به اوج خود می‌رسد، سپس با نزدیک شدن به سحر به تدریج کاهش می‌یابد و شما را برای بیداری در صبح آماده می‌کند.
این ریتم طبیعی، تحت تاثیر نور و تاریکی، ریتم شبانه روزی شما، یا ساعت درونی شما است که بر چرخه خواب و بیداری، تولید هورمون و حتی هضم غذا نظارت می‌کند. ملاتونین مانند یک رهبر ارکستر عمل می‌کند و ارکستر داخلی شما را در هارمونی نگه می‌دارد. با این مثالی که برای تعریف هورمون ملاتونین چیست؟ زدیم، فکر کنم دیگر متوجه اهمیت این هورمون در بدن شده‌اید.
هورمون ملاتونین، فراتر از خواب!
اکثر افراد تصور می‌کنند که ملاتونین فقط برای تنظیم خواب ما است. در حالی که خواب شناخته شده ترین عمل ملاتونین است، کارهای پشت صحنه آن نیز به همان اندازه چشمگیر است. تحقیقات نشان می‌دهد که هورمون ملاتونین فراتر از خواب در مواردی دیگر در بدن نیز تاثیر مستقیمی دارد. برخی از مهم‌ترین این موارد عبارتند از:
تنظیم خلق و خو و کاهش اضطراب: ملاتونین به تعادل سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی کلیدی خلق و خو، کمک می‌کند و به طور بالقوه اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد. این یکی از مهم‌ترین موارد درباره هورمون ملاتونین است که زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تقویت سیستم ایمنی: خواص آنتی اکسیدانی ملاتونین ممکن است به مبارزه با التهاب و تقویت عملکرد سیستم ایمنی کمک کند. در تعریف هورمون ملاتونین چیست نیز گفتیم که تصور اینکه این هورمون فقط بای تنظیم خواب استفاده می‌شود، تصوری اشتباه است.
محافظت از سلامت مغز: توانایی‌های ملاتونین در حذف رادیکال‌های آزاد، از سلول‌های مغز در برابر آسیب محافظت می‌کند و به طور بالقوه حتی به اثرات محافظت کننده عصبی کمک می‌کند.
تأثیرگذاری بر متابولیسم و مدیریت وزن: برخی مطالعات نشان می‌دهند که ملاتونین ممکن است در تنظیم متابولیسم و اشتها نقش داشته باشد، اگرچه تحقیقات بیشتری در این مورد آخر، مورد نیاز است.
مکمل‌های هورمون ملاتونین چیست؟
برگردیم به سراغ مشکل خواب و قرص ملاتونین! اگر با مشکلات خواب دست و پنجه نرم می‌کنید، مکمل‌های ملاتونین ممکن است راه حلی وسوسه انگیز به نظر برسد. در حالی که آن‌ها می توانند برای استفاده کوتاه مدت در موارد خاصی مانند جت لگ یا شیفت کاری موثر باشند، بسیار مهم است که با احتیاط به سمت آن‌ها بروید.
در میان انواع راهکارهایی که برای بهتر و راحت‌تر خوابیدن به کار می‌رود، تجویز قرص ملاتونین هم جایگاه ویژه‌ای دارد. این قرص با تنظیم میزان هورمون ملاتونین در بدن، به چرخه خواب و بیداری نظم خوبی می‌بخشد و باعث بهتر شدن آن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که ملاتونین نقش‌های مهم دیگری را در بدن به غیر از تنظیم خواب ایفا می‌کند. با این حال، این اثرات هنوز به طور کامل بررسی نشده‌اند.
مکمل‌های حاوی ملاتونین ممکن است در برخی شرایط مانند جت لگ، اختلال در چرخه‌ی خواب و بیداری، برخی اختلالات اضطرابی در کودکان قبل و بعد از عمل جراحی،کمک کنند. اخیرا مکمل‌های حاوی ملاتونین جزو محبوب‌ترین داروهای بدون نیاز به تجویز پزشک (otc) برای مشکلات خواب تبدیل شده است. زمان مصرف این دارو برای اثر خواب آوری آن بسیار مهم است؛ به طوری که مصرف آن در شروع تاریکی (غروب) بیشترین اثر را در افزایش طول خواب دارد.
همچنین این دارو عمدتاً برای درمان مشکلات خواب در بزرگسالان 55 ساله یا بالاتر استفاده می‌شود. اما درمواردی که پزشک یا داروسازتان تشخیص دهد می‌تواند در جوانان و حتی کودکان نیز مصرف شود.
موارد احتیاط مصرف قرص و مکمل ملاتونین
رعایت موارد زیر برای مصرف قرص و مکمل ملاتونین برای کمک به بهبود خواب و یا درمان افسردگی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
- ابتدا با پزشک خود صحبت کنید: ملاتونین می‌تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد و ممکن است برای همه مناسب نباشد. از این رو قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- عاقلانه انتخاب کنید: مکمل‌های با کیفیت بالا و تنظیم شده از منابع معتبر را انتخاب کنید.
- کم و آهسته شروع کنید: با کم‌ترین دوز موثر شروع کنید و در صورت نیاز به تدریج افزایش دهید. در مورد داروها تقریبا در تمامی مقالات اشاره کردیم که هر چه بیشتر مصرف کنید، زودتر بهبود نمی‌یابید.
- به بدن خود گوش دهید: اگر عوارض جانبی مانند سرگیجه یا خواب آلودگی در طول روز را تجربه کردید، مصرف مکمل ملاتونین را قطع کنید.
⚠نکته: به یاد داشته باشید، مکمل‌های ملاتونین یک گلوله جادویی برای خواب نیستند. ایجاد عادات خواب سالم، مانند حفظ یک برنامه خواب منظم، تمرین تکنیک‌های آرامش بخشی، و ایجاد یک محیط مناسب برای خواب، سنگ بنای خواب خوب و سالم است.
توصیه‌های مصرف قرص ملاتونین
- برخی از افراد ممکن است پس از مصرف ملاتونین دچار سردرد شوند یا در روز بعد احساس خستگی، بیحالی یا تحریک‌پذیری کنند.
- در حین مصرف دارو از نوشیدن الکل یا مصرف سیگار خودداری کنید.
- معمولاً باید آن را به مدت 1 تا 4 هفته مصرف کنید.
آیا قرص ملاتونین باعث ایجاد وابستگی می‌شود؟
حالا که جواب هورمون ملاتونین چیست را گرفتید؛ بهتر است درباره موارد مصرف و عوارض آن نیز بدانید. همیشه به خاطر داشته باشید، هر چیزی که منشا طبیعی دارد به این معنی نیست که یک ماده بی‌خطر است. اما در هر صورت تاکنون اطلاعاتی منتشر نشده است که اثبات کند مصرف این دارو باعث ایجاد وابستگی در بین افراد می‌شود. قرص ملاتونین مانند سایر داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور باعث تحمل، وابستگی و سندرم قطع مصرف نمی‌شود. یا به عبارت دیگر گذشت زمان باعث نمی‌شود که شما برای مشاهده اثر همیشگی دارو نیاز به مصرف دوز بالاتری از آن را داشته باشید.
موارد منع مصرف قرص ملاتونین
همانطور که در اول و در جواب به سوال “قرص ملاتونین چیست” گفته شد؛ این قرص برای درمان بی‌خوابی و کم‌خوابی بسیار موثر است؛ اما به این معنی نیست که هر کسی می‌توانید آن را مصرف کند. اگر باردار، در دوران شیردهی و یا دارای اختلال خود ایمنی، اختلال تشنج یا افسردگی هستید؛ از مصرف قرص ملاتونین خودداری کنید. همچنین اگر دیابت یا فشار خون بالا دارید؛ قبل از مصرف قرص ملاتونین با پزشک خود صحبت کنید. مکمل‌های ملاتونین همچنین ممکن است سطح قند خون را افزایش داده و سطح فشار خون را در افرادی که برخی از داروهای فشار خون مصرف می‌کنند، افزایش دهد.
زمان قطع مصرف قرص ملاتونین
اگر یک الی دو هفته از زمان مصرف دارویتان گذشت و هیچ تغییری در الگوی خوابتان ایجاد نشد، مصرف دارو را متوقف کنید. اگر مصرف دارو در بهبود مشکلات خوابتان موثر باشد، برای اکثر افراد مصرف آن در شب به مدت یک تا دو ماه بی‌خطر است. پس از گذشت 1 الی 2 ماه، مصرف قرص ملاتونین را قطع کنید و ببینید خوابتان چگونه است. البته حتما قبل از خواب شرایط مربوطه را فراهم کنید؛ روی تختتان دراز کشیده و نور چراغ‌ها را کم نگه دارید و در اتاق خوابی خنک، تاریک و راحت برای دریافت نتایج مطلوب از دارو بخوابید.
نحوه مصرف قرص ملاتونین
- ممکن است پزشک به شما بگوید که ملاتونین را فقط 2 یا 3 بار در هفته و نه هر شب مصرف کنید!
- مصرف دارو معمولاً فقط برای چند هفته ادامه دارد. با این حال، در برخی موارد گاهی مصرف این مکمل، تا 13 هفته تجویز می‌شود.
- برای مشکلات خواب در بزرگسالان، دوز معمول یک قرص 2 میلی گرمی است.
- قرص را 1 تا 2 ساعت قبل از خواب مصرف کنید. به این دلیل که دارو چند ساعت طول می‌کشد تا شروع به کار کند.
- ملاتونین را بعد از غذا مصرف کنید.
- قرص را به طور کامل قورت دهید. آن را له نکنید و نجوید.
نحوه خرید قرص ملاتونین
قرص ملاتونین برای درمان بی‌خواب در داروخانه‌های سطح شهر به صورت آزاد و بدون نسخه به فروش می‌رسد. بنابراین شما می‌توانید این قرص را از داروخانه‌های معتبر و بدون نسخه پزشک تهیه کنید. همچنین می‌توانید انواع قرص‌های ملاتونین از برندهای مختلف را در سایت داروخانه انصار بررسی کنید و پس از انتخاب قرص موردنظر، اقدام به خرید اینترنتی کنید. سفارش شما در سریع‌ترین زمان به دستتان خواهد رسید.
در صورتی که پس از خواندن موارد دارو، هنوز سوالاتی ذهن شما را درگیر کرده‌اند می‌توانید با شماره تلفن داروخانه انصار 02135015000 داخلی 140 و 141 تماس بگیرید. متخصصین ما در داروخانه انصار در خدمت شما هستند و به تمامی سوالات شما پاسخ خواهند داد. همچنین در تمام فرآیند خرید در کنار شما خواهند بود؛ تا خریدی مطمئن و با رضایت کامل را تجربه کنید.
آینده قرص و مکمل هورمون ملاتونین چیست؟
و اما در آخرین بخش از مطالب این مقاله، با توجه به تحقیقات دانشمندان به آینده داروها و مکمل‌های ملاتونین پرداخته‌ایم. خوشبختانه با پیشرفت لحظه‌ای علم و تکنولوژی، آینده‌ای روشن در انتظار است. دانشمندان در حال بررسی پتانسیل آن در موارد زیر هستند:
- درمان اختلالات خواب مزمن: تحقیقات در مورد استفاده از ملاتونین برای شرایطی مانند بی خوابی و آپنه خواب ادامه دارد.
- مدیریت بیماری‌های مرتبط با افزایش سن: خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی ملاتونین برای بیماری‌های عصبی، پیشگیری از سرطان و حتی خود پیری نویدبخش است.
- شخصی سازی ملاتونین درمانی: تنظیم دوزها و روش‌های تحویل ملاتونین بر اساس عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی فردی می‌تواند مدیریت خواب و سلامت را متحول کند.
همانطور که ما اسرار این هورمون همه کاره را کشف می‌کنیم، به نظر می‌رسد پتانسیل استفاده از قدرت آن برای خواب بهتر، بهبود سلامت و حتی طول عمر بیشتر به طور فزاینده‌ای در دسترس است.
در آخر
به یاد داشته باشید، ملاتونین یک ابزار قدرتمند است، نه یک اسباب بازی. قبل از مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید و عادات خواب سالم را برای رفاه مطلوب در اولویت قرار دهید. در بخش هورمون ملاتونین چیست نیز اشاره کردیم که اصلا به فکر مصرف خودسرانه مکمل و قرص ملاتونین نیوفتید.
ما در این مقاله از داروخانه انصار به سوال هورمون ملاتونین چیست؟ پاسخ دادیم و دلایل مختلف بی‌خوابی و نحوه درمان آن با قرص و مکمل‌های ملاتونین را توضیح دادیم. در صورتی که درباره این مقاله سوال و یا نظری داشتید می‌توانید در فرم دیدگاه‌ها موجود در انتهای همین مقاله نظرتان را بنویسید. خوسحال می‌شویم نظرات شما را بخوانیم.
منابع:
https://www.nhs.uk/medicines/melatonin/
https://www.nccih.nih.gov/health/melatonin-what-you-need-to-know
