بارداری یکی از دوران‌های حساس و مهم در زندگی یک زن است که با تغییرات فیزیکی و هورمونی زیادی همراه است. این تغییرات معمولاً باعث نگرانی مادران در خصوص افزایش وزن در دوران بارداری می‌شود. افزایش وزن در این دوران امری طبیعی است که ناشی از رشد جنین، مایع آمنیوتیک، جفت و افزایش حجم خون است. اما بسیاری از مادران باردار ممکن است احساس نگرانی کنند که آیا کاهش وزن در بارداری مجاز است یا نه؟ آیا لاغر شدن در بارداری خطرناک است؟ در این مقاله از داروخانه انصار، قصد داریم به بررسی این سوالات بپردازیم و خطرات و نکات مهمی که در این زمینه وجود دارد را بررسی کنیم.
نگرانی‌های مادران در خصوص کاهش وزن در بارداری
یکی از نگرانی‌های رایج مادران در دوران بارداری، تغییرات بدنی است که همراه با افزایش وزن اتفاق می‌افتد. به دلیل افزایش حجم خون و سایر تغییرات فیزیکی، بدن ممکن است به طور طبیعی دچار افزایش وزن شود. این امر می‌تواند برای بسیاری از زنان ناخوشایند باشد و باعث شود که آنها به دنبال راه‌هایی برای کاهش وزن در این دوران باشند. برخی ممکن است تصمیم بگیرند که رژیم غذایی محدود یا برنامه‌های کاهش وزن را دنبال کنند. با این حال، این سوال مطرح می‌شود که آیا کاهش وزن در بارداری طبیعی است و آیا خطرات احتمالی آن برای مادر و جنین چیست؟
آیا لاغر شدن در بارداری طبیعی است؟
بارداری دوره‌ای است که بدن مادر به شدت به مواد مغذی نیاز دارد تا بتواند از رشد جنین پشتیبانی کند. در این دوران، نیاز به ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها و چربی‌های سالم بیشتر از هر زمان دیگری است. بنابراین، کاهش وزن در بارداری باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. متخصصان توصیه می‌کنند که مادران باردار به هیچ عنوان نباید به دنبال کاهش وزن در این دوران باشند. در حقیقت، اگر شما در بارداری وزن کم کنید، ممکن است به بدن خود و جنین آسیب برسانید. کاهش وزن می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی ضروری برای رشد سالم جنین شود.
از طرفی، کاهش وزن در بارداری می‌تواند به اختلالات مختلفی از جمله کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، کاهش انرژی بدن، آسیب به سیستم ایمنی و حتی مشکلات رشد جنین منجر شود. بنابراین، هدف باید بر سلامت مادر و جنین متمرکز باشد، نه کاهش وزن.
میزان افزایش وزن مناسب در بارداری
افزایش وزن در بارداری امری طبیعی است که باید در محدوده‌ای سالم و متعادل قرار گیرد. مقدار افزایش وزن در بارداری بستگی به شاخص توده بدنی (BMI) مادر قبل از بارداری دارد. بر اساس راهنمایی‌های پزشکان، میزان افزایش وزن برای زنان باردار به شرح زیر است:
- اگر BMI کمتر از 18.5 باشد: افزایش وزن باید بین 12 تا 18 کیلوگرم باشد.
- اگر BMI بین 18.5 تا 24.9 باشد: افزایش وزن باید بین 11 تا 16 کیلوگرم باشد.
- اگر BMI بین 25 تا 29.9 باشد: افزایش وزن باید بین 7 تا 11 کیلوگرم باشد.
- اگر BMI 30 یا بیشتر باشد: افزایش وزن باید بین 5 تا 9 کیلوگرم باشد.
مهم است که این مقادیر به عنوان یک راهنما در نظر گرفته شوند و نه یک استاندارد سخت و ثابت. هر زن باردار بدن منحصر به فرد خود را دارد و ممکن است بر اساس نیازهای خاص خود وزن بیشتری یا کمتری اضافه کند. در هر صورت، مراجعه منظم به پزشک و انجام چکاپ‌های پزشکی برای بررسی رشد جنین و وضعیت مادر الزامی است.
آیا کاهش وزن در سه ماهه اول بارداری مجاز است؟
در سه ماهه اول بارداری، بدن مادر نیازی به اضافه کردن وزن زیاد ندارد، زیرا جنین هنوز کوچک است و به اندازه کافی کالری نمی‌سوزاند. در واقع، بسیاری از مادران در این دوران به دلیل بیماری‌های صبحگاهی مانند تهوع و استفراغ ممکن است کمی وزن از دست بدهند. این کاهش وزن معمولاً نگران‌کننده نیست، مگر اینکه به حدی شدید باشد که باعث کمبود مواد مغذی در بدن شود.
با این حال، در سه ماهه اول بارداری نباید به هیچ وجه رژیم غذایی محدود یا کاهشی اتخاذ کنید. این دوران برای تشکیل ارگان‌های اصلی جنین از جمله مغز و نخاع بسیار حساس است. در صورت بروز تهوع و استفراغ شدید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده و از درمان‌های مناسب استفاده کنید تا از کمبود مواد مغذی جلوگیری شود.
چگونه از کاهش وزن در بارداری جلوگیری کنیم؟
۱. رعایت تغذیه مناسب و متعادل
یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی، نقش مهمی در حفظ وزن سالم در دوران بارداری دارد. مصرف کافی پروتئین‌ها، چربی‌های سالم، کربوهیدرات‌های پیچیده، ویتامین‌ها و مواد معدنی به رشد مناسب جنین کمک می‌کند. توصیه می‌شود که مادران باردار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و منابع پروتئین مانند گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
۲. افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کاهش حجم هر وعده
اگر مادر باردار دچار تهوع و بی‌اشتهایی است، بهتر است تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش دهد و در هر وعده مقدار کمی غذا مصرف کند. این کار به بدن کمک می‌کند تا مواد مغذی را بهتر جذب کند و از کاهش وزن جلوگیری شود.
۳. تأمین آب و مایعات مورد نیاز بدن
هیدراته ماندن در بارداری اهمیت زیادی دارد. نوشیدن مقدار کافی آب و مایعات نه‌تنها به تأمین آب بدن کمک می‌کند، بلکه باعث بهبود اشتها و جلوگیری از کاهش وزن می‌شود.
۴. استفاده از مکمل‌های غذایی در صورت نیاز
گاهی بدن مادر نمی‌تواند تمام مواد مغذی مورد نیاز را از طریق رژیم غذایی دریافت کند. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های ضروری مانند مکمل‌های یوروویتال را توصیه کند تا سلامت مادر و جنین تأمین شود.
۵. داشتن استراحت و خواب کافی
خواب کافی و استراحت منظم برای حفظ سلامت مادر ضروری است. کمبود خواب و استرس می‌توانند باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن شوند. تنظیم یک برنامه خواب منظم و کاهش استرس‌های غیرضروری به حفظ تعادل بدن کمک می‌کند.
۶. انجام ورزش‌های سبک و مناسب بارداری
فعالیت بدنی مناسب در دوران بارداری، علاوه بر حفظ سلامت عمومی، می‌تواند به بهبود اشتها نیز کمک کند. ورزش‌های سبکی مانند پیاده‌روی، یوگا و تمرینات کششی توصیه می‌شوند، اما قبل از شروع هر برنامه ورزشی، باید با پزشک مشورت شود.
راهکارهای جلوگیری از افزایش وزن بیش از حد در بارداری
در کنار نگرانی از کاهش وزن در بارداری، برخی از مادران باردار با مشکل افزایش وزن بیش‌ازحد مواجه می‌شوند که می‌تواند خطر ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا و مشکلات زایمان را افزایش دهد. برای کنترل وزن در محدوده سالم، رعایت این نکات توصیه می‌شود:
- اصلاح رژیم غذایی: مصرف غذاهای فرآوری‌شده و سرشار از قند را کاهش دهید و به جای آن از میوه‌ها و سبزیجات تازه استفاده کنید.
- کنترل نوشیدنی‌ها: از مصرف نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و آبمیوه‌های صنعتی پرهیز کرده و آب بیشتری بنوشید.
- ورزش منظم: انجام تمرینات ورزشی سبک مانند پیاده‌روی، شنا یا تمرینات قدرتی سبک می‌تواند به حفظ وزن سالم کمک کند.
- توجه به تغییرات بدن: اگر قبل از بارداری ورزش می‌کردید، می‌توانید همان فعالیت‌ها را ادامه دهید اما شدت تمرینات را متناسب با تغییرات بدن کاهش دهید.
- شروع آهسته برای تازه‌کارها: اگر تازه ورزش را شروع می‌کنید، از پیاده‌روی روزانه شروع کنید تا به بدن خود فرصت دهید به تغییرات عادت کند.
خطرات کاهش وزن در بارداری
کاهش وزن در بارداری ممکن است خطراتی برای سلامت مادر و جنین به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، کمبود مواد مغذی می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند زایمان زودرس، کم‌وزنی جنین، و مشکلات رشد و تکامل جنین شود. علاوه بر این، کاهش وزن می‌تواند به سیستم ایمنی بدن مادر آسیب برساند و خطر ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف را افزایش دهد.
در آخر
در نهایت، باید بدانید که در دوران بارداری، سلامتی شما و جنین اولویت دارد. لاغر شدن در بارداری امری طبیعی نیست و باید از هرگونه رژیم غذایی محدود خودداری کنید. افزایش وزن اما در بارداری امری طبیعی است که باید در محدوده‌ای سالم باشد. برای حفظ سلامت خود و جنین، باید بر تغذیه مناسب و ورزش ملایم تمرکز کنید. در صورت نگرانی از افزایش وزن یا کاهش وزن، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین برای تقویت بدن در دوران بارداری، استفاده از مکمل‌های دارویی مانند مکمل های دارویی یوروویتال برای مادران باردار توصیه می‌شود. این مکمل‌ها می‌توانند به تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن کمک کرده و به سلامت مادر و جنین کمک کنند. جهت بررسی و تهیه این مکمل‌ها، می‌توانید به صفحه مکمل یوروویتال داروخانه انصار مراجعه کنید و با اطمینان مکمل موردنیاز خود را تهیه نمایید.
