راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان – بهترین داروها

افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که بعد از بچه دار شدن اتفاق می‌افتد. این مدل از افسردگی تا 15 درصد افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به افسردگی پس از زایمان دچار اوج و فرودهای عاطفی، گریه‌های مکرر، خستگی، احساس گناه و اضطراب می‌شوند و ممکن است در مراقبت از کودک خود دچار مشکل شوند. اما جای نگرانی نیست؛ چرا که با پیشرفت علم، برای این نوع از افسردگی درمان وجود دارد. ما در این مطلب از داروخانه انصار قصد داریم راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان را به طور کامل برای شما بگوییم؛ پس با ما همراه باشید.

افسردگی پس از زایمان

بچه دار شدن تجربه‌ای است که زندگی را تغییر می‌دهد و به آن معنای خاصی می‌دهد. پدر و مادر بودن هیجان انگیز است اما در عین حال می‌تواند خسته کننده و طاقت فرسا باشد. طبیعی است که احساس نگرانی یا شک داشته باشید، به خصوص اگر برای اولین بار پدر و مادر می‌شوید. با این حال، اگر احساسات شما شامل غم و اندوه یا تنهایی شدید، نوسانات خلقی شدید و گریه‌های مکرر باشد، به این معنی است که افسردگی پس از زایمان دارید.

قبل از پرداختن به راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان ابتدا بهتر است تعریفی مختصر از آن داشته باشید! افسردگی پس از زایمان (PPD) نوعی افسردگی است که در مادر پس از زایمان اتفاق می افتد. افسردگی پس از زایمان فقط بر فرد متولد کننده تأثیر نمی‌گذارد. این می‌تواند بر جانشینان و والدین خوانده نیز تأثیر بگذارد. افراد پس از بچه دار شدن دچار تغییرات هورمونی، فیزیکی، عاطفی، مالی و اجتماعی می‌شوند. این تغییرات می‌تواند علائم افسردگی پس از زایمان را ایجاد کند.

اگر شما هم دچار افسردگی پس از زایمان هستید؛ به هیچ وجه نگران نباشید. چرا که این یک امر کاملا طبیعی است و می‌توانید با روش‌های درمان افسردگی پس از زایمان که در ادامه می‌آوریم، به راحتی خودتان را درمان کنید.

مدت زمان افسردگی پس از زایمان

در ادامه بحث راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان، باید بدانید که این نوع افسردگی می‌تواند تا یک سال پس از تولد فرزند شما ادامه یابد. با این حال، این بدان معنا نیست که شما باید در یک سال خود را “درمان” کنید. شما فقط کافیست تمام احساسات خود را با پزشک متخصص خود روراست بیان کنید. به دقت فکر کنید که آیا احساس بهتری نسبت به ابتدای تشخیص دارید یا خیر. سپس، پزشک شما می‌تواند درمان مداوم را برای علائم شما توصیه کنند.

علائم افسردگی پس از زایمان چیست؟

برخی از افراد در مورد علائم خود احساس شرمساری می‌کنند یا احساس می‌کنند که والدین بدی هستند که این احساس را دارند. افسردگی پس از زایمان بسیار شایع است. شما تنها کسی نیستید که چنین احساسی دارید و این به این معنی نیست که شما پدر و مادر بدی هستید.

قبل از درمان افسردگی پس از زایمان، دانستن علائم و تشخیص آن بسیار اهمیت دارد. بنابراین اگر برخی از موارد زیر را تجربه کنید، به این معناست افسردگی پس از زایمان دارید:

• احساس غم، بی ارزشی، ناامیدی یا گناه.
• نگران بودن بیش از حد یا احساس سرگیجه.
• از دست دادن علاقه به سرگرمی‌ها یا چیزهایی که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردید.
• تغییر در اشتها یا عدم تغذیه.
• از دست دادن انرژی و انگیزه.
• مشکل در خوابیدن یا تمایل دائمی به خوابیدن.
• گریه بی دلیل یا بیش از حد.
• مشکل در تفکر یا تمرکز.
• افکار خودکشی یا آرزوی مرگ.
• عدم علاقه به کودک یا احساس اضطراب در اطراف نوزادتان.
• افکار صدمه زدن به کودک یا احساس اینکه فرزندتان را نمی‌خواهید.

اگر فکر می کنید که افسردگی پس از زایمان دارید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید. این می‌تواند متخصص زنان و زایمان، ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه یا روانشناس شما باشد. متخصص اطفال کودک شما نیز می‌تواند در درمان افسردگی پس از زایمان به شما کمک کند.

دلایل بروز افسردگی پس از زایمان چیست؟

تحقیقات بیشتری برای تعیین ارتباط بین کاهش سریع هورمون‌ها پس از زایمان و افسردگی مورد نیاز است. اما بطور کلی سطح استروژن و پروژسترون در دوران بارداری ده برابر افزایش می‌یابد؛ اما پس از زایمان به شدت کاهش می‌یابد. تا سه روز پس از زایمان، سطح این هورمون‌ها به سطح قبل از بارداری کاهش می‌یابد.

علاوه بر این تغییرات شیمیایی، تغییرات اجتماعی و روانی مرتبط با بچه دار شدن، خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد. نمونه هایی از این تغییرات عبارتند از تغییرات فیزیکی در بدن شما، کمبود خواب، نگرانی در مورد والدین یا تغییر در روابط شما.

علائم خطرناک افسردگی پس از زایمان

لطفا در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر در خودتان، سریعا با پزشک متخصص و یا روانشناس خود تماس بگیرید و یا حضوری به وی مراجعه کنید. علائم خطرناک این نوع افسردگی که فورا نیاز به اجرای راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان را دارند؛ عبارتند از:

1. فکر آسیب رساندن به خود یا نوزاد.
2. افکار مکرر مرگ یا خودکشی.
3. خلق افسرده در بیشتر روز، تقریباً هر روز در دو هفته گذشته.
4. احساس اضطراب، گناه، ناامیدی، ترس، وحشت یا بی ارزشی.
5. مشکل در تفکر، تمرکز، تصمیم گیری یا برخورد با موقعیت‌های روزمره.
6. از دست دادن علاقه یا لذت در بیشتر فعالیت‌ها.

آیا افسردگی پس از زایمان روی نوزاد هم تاثیر دارد؟

بله، افسردگی پس از زایمان می‌تواند بر نوزاد شما نیز تأثیر بگذارد. از این رو، درمان افسردگی پس از زایمان هم برای مادر و هم فرزند انجام می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که افسردگی پس از زایمان می‌تواند به طرق زیر بر نوزاد شما تأثیر بگذارد:

• شما در برقراری ارتباط با کودک خود مشکل دارید و با او ارتباط برقرار نمی‌کنید.
• فرزند شما ممکن است مشکلات رفتاری یا یادگیری داشته باشد.
• امکان دارد شما از قرار ملاقات با متخصص اطفال فرزندتان صرف نظر کنید.
• کودک شما ممکن است مشکلات تغذیه و خواب داشته باشد.
• فرزند شما ممکن است در معرض خطر بیشتری برای چاقی یا اختلالات رشدی باشد.
• شما ممکن است مراقبت از کودک خود را نادیده بگیرید یا تشخیص ندهید که چه زمانی بیمار است.
• کودک شما ممکن است مهارت‌های اجتماعی را مختل کند.

نحوه تشخیص افسردگی پس از زایمان

همانطور که گفته‌اند: تشخیص مهم‌تر از درمان است. این مسئله در اینجا هم صدق می‌کنید. یعنی تشخیص در اینجا مهم‌تر از درمان افسردگی پس از زایمان است.

بطور کلی آزمایش خاصی وجود ندارد که افسردگی پس از زایمان را تشخیص دهد. پزشک متخصص، شما را در ویزیت پس از زایمان ارزیابی می‌کند. این ملاقات ممکن است شامل بحث در مورد سابقه سلامتی شما، احساسی که از زمان زایمان داشته‌اید، معاینه فیزیکی، معاینه لگن و تست‌های آزمایشگاهی باشد.

بسیاری از پزشکان برای غربالگری افسردگی دو یا سه هفته پس از زایمان برنامه ریزی می‌کنند. این تضمین می‌کند که در اسرع وقت کمک مورد نیاز خود را دریافت کنید. آن‌ها ممکن است غربالگری افسردگی انجام دهند یا از شما یک سری سوالات بپرسند تا ارزیابی کنند که آیا افسردگی پس از زایمان دارید یا خیر. متخصصین از شما می پرسند که چه احساسی دارید و وضعیت کودک شما چگونه است. در تمامی این جلسات با پزشک خود باز و صادق باشید تا مطمئن شوید که آن‌ها تصویر دقیقی از احساسات و افکار شما دارند.

پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش خون را تجویز کند. زیرا افسردگی پس از زایمان می تواند علائمی مشابه بسیاری از بیماری های تیروئید ایجاد کند.

نحوه درمان افسردگی پس از زایمان

درمان افسردگی پس از زایمان بسته به نوع و شدت علائم شما متفاوت است. گزینه‌های درمانی شامل، داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی، روان درمانی (گفتار درمانی یا درمان شناختی رفتاری) و مشارکت گروهی حمایتی است. درمان روان پریشی پس از زایمان ممکن است شامل دارو برای درمان افسردگی، اضطراب و روان پریشی باشد. همچنین ممکن است برای چند روز در مرکز درمانی بستری شوید تا زمانی که به حالت پایدار برسید.

در صورتی که باز هم به این درمان پاسخ ندهید، الکتروشوک درمانی (ECT) می‌تواند موثر باشد. اگر در حال شیردهی (شیردهی) هستید، تصور نکنید که نمی‌توانید برای افسردگی، اضطراب یا حتی روان پریشی دارو مصرف کنید. با پزشک متخصص خود در مورد گزینه‌های خود صحبت کنید.

داروهای افسردگی پس از زایمان چیست؟

پزشک شما ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای مدیریت علائم افسردگی پس از زایمان تجویز کند. داروهای ضد افسردگی به تعادل مواد شیمیایی موجود در مغز کمک می‌کنند که بر خلق و خوی شما تأثیر می‌گذارد. اگر به نوزاد خود شیر می‌دهید، با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای مصرف داروهای ضد افسردگی صحبت کنید. داروها می توانند از طریق شیر به کودک شما منتقل شوند. با این حال، سطح انتقال به طور کلی پایین است و بسیاری از داروهای ضد افسردگی بی خطر در نظر گرفته می‌شوند.

برخی از داروهای ضد افسردگی رایج برای درمان افسردگی پس از زایمان عبارتند از:

• مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین و فلوکستین.
• مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) مانند دولوکستین و ونلافاکسین.
• بوپروپیون.
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (TCAs) مانند آمی تریپتیلین یا ایمی پرامین.

به خاطر داشته باشید که حداقل سه یا چهار هفته طول می‌کشد تا داروهای ضد افسردگی عمل کنند. همچنین حتما قبل از قطع دارو با پزشک خود صحبت کنید. قطع زودهنگام دارو می‌تواند باعث بازگشت علائم شود. اکثر پزشکان توصیه می‌کنند قبل از قطع کامل، دوز دارو را کاهش دهید.

اگر پزشک شما افسردگی پس از زایمان را در حالی که هنوز در بیمارستان هستید تشخیص دهد، ممکن است داروهای IV حاوی برکسانولون را توصیه کند.

عوارض عدم درمان افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان درمان نشده خطرناک است و بر شما، نوزاد و کسانی که شما را دوست دارند تأثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند باعث شود:

• احساس کنید انرژی ندارید.
• بد خلقی.
• باور کنید نمی‌توانید از کودک خود مراقبت کنید.
• قادر به تمرکز یا تصمیم گیری نیستید.
• به صدمه زدن به خود فکر کنید.

روان‌درمانی؛ کلید طلایی بهبود افسردگی پس از زایمان

روان‌درمانی یکی از موثرترین و بدون عارضه‌ترین راه‌های درمان افسردگی پس از زایمان است که به مادر کمک می‌کند احساسات خود را بهتر درک و مدیریت کند. سه روش پرکاربرد روان‌درمانی عبارتند از:

• درمان شناختی رفتاری (CBT):
  در این روش، مادران یاد می‌گیرند که افکار منفی و نگران‌کننده خود را شناسایی کنند و به جای آن‌ها افکار مثبت‌تر و واقع‌بینانه‌تر جایگزین کنند. مثلاً اگر مادری فکر می‌کند «من مادر بدی هستم»، در جلسه CBT آموزش می‌بیند که این فکر نادرست است و چگونه آن را تغییر دهد. این روش به آرامش ذهن و کاهش اضطراب کمک می‌کند.
• درمان بین فردی (IPT):
  با آمدن فرزند، روابط خانوادگی و اجتماعی تغییر می‌کند. IPT به مادران کمک می‌کند تا بهتر با این تغییرات کنار بیایند و روابط خود با همسر، خانواده و دوستان را بهبود بخشند. این روش باعث می‌شود مادر احساس تنهایی کمتری کند و حمایت‌های اجتماعی قوی‌تری دریافت کند.
• روان‌درمانی حمایتی:
  در جلسات حمایتی، مادران فرصتی پیدا می‌کنند که بدون ترس از قضاوت شدن، احساسات خود را بیان کنند و از شنیده شدن حمایت روانی بگیرند. این ارتباط، یک پل قوی برای عبور از بحران‌های عاطفی پس از زایمان است.

تغذیه و سبک زندگی سالم؛ نقش فراموش‌نشدنی در درمان

تغییرات هورمونی و جسمی بعد از زایمان نیازمند حمایت ویژه‌ای از بدن و ذهن است. تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم نقش مهمی در بهبود خلق و خو دارد.

• مصرف امگا-3 برای آرامش ذهن:
  مطالعات متعددی نشان داده‌اند که اسیدهای چرب امگا-3 (مخصوصاً DHA) می‌توانند عملکرد مغز را بهبود بخشیده و علائم افسردگی را کاهش دهند. مصرف ماهی‌های چرب مثل سالمون، یا منابع گیاهی مانند گردو و دانه کتان را در رژیم روزانه خود بگنجانید.
• ورزش منظم، حتی کوتاه:
  شاید سخت باشد، اما حتی پیاده‌روی روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تاثیر شگفت‌انگیزی بر روحیه شما دارد. ورزش هورمون‌های شادی‌آور مثل اندورفین و سروتونین را ترشح می‌کند و اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد.
• اولویت دادن به خواب کافی:
  کم‌خوابی یکی از عوامل مهم تشدید افسردگی است. سعی کنید هنگام خواب نوزاد، خودتان هم کمی استراحت کنید. اگر لازم است، از اطرافیان کمک بگیرید تا زمان کافی برای خوابیدن داشته باشید.
• کاهش مصرف کافئین و مواد محرک:
  کافئین می‌تواند اضطراب و بی‌خوابی را تشدید کند؛ بهتر است مصرف چای و قهوه را کنترل کنید.

حمایت‌های اجتماعی؛ قدرتی فراتر از تصور

هیچ‌چیزی مانند حمایت و همدلی دیگران نمی‌تواند در این دوره سخت به مادر کمک کند. حمایت‌های اجتماعی را جدی بگیرید:

• گفتگو با همسر و خانواده:
  به آن‌ها بگویید که چه احساسی دارید و از آن‌ها بخواهید که در انجام کارها و نگهداری از نوزاد کمک کنند.
• شرکت در گروه‌های حمایتی:
  بسیاری از مراکز بهداشت و انجمن‌های مادران، گروه‌هایی برای حمایت از مادران تازه‌وارد برگزار می‌کنند. این گروه‌ها فرصت خوبی برای به اشتراک گذاشتن تجربه‌ها و دریافت حمایت عاطفی است.
• حفظ ارتباط با دوستان:
  تماس تلفنی یا ملاقات با دوستان باعث کاهش احساس تنهایی و افسردگی می‌شود. گاهی فقط شنیده شدن کافی است.

مراقبت از خود و تکنیک‌های مدیریت استرس

مراقبت از خود، پایه‌ای‌ترین و در عین حال مهم‌ترین بخش درمان است. نکات زیر می‌تواند به شما کمک کند:

• تنفس عمیق و مدیتیشن:
  تمرین‌های ساده تنفس عمیق یا مدیتیشن روزانه می‌تواند اضطراب را کاهش دهد و باعث آرامش ذهن شود.
• زمان گذاشتن برای خود:
  هر روز حداقل چند دقیقه به کاری که دوست دارید بپردازید؛ مثلاً خواندن کتاب، گوش دادن به موسیقی یا قدم زدن در طبیعت.
• برنامه‌ریزی برای استراحت:
  اگر امکان دارد با خانواده یا دوستان هماهنگ کنید که در روزهای مشخصی چند ساعت را فقط برای خودتان باشید.
• نوشتن احساسات:
  ثبت افکار و احساسات روزانه در یک دفترچه به شناخت بهتر خود و کاهش استرس کمک می‌کند.

سوالات متداول درباره افسردگی پس از زایمان

۱. افسردگی پس از زایمان چه مدت طول می‌کشد و آیا خود به خود بهبود پیدا می‌کند؟

مدت زمان افسردگی پس از زایمان می‌تواند از چند هفته تا چند ماه یا حتی بیش از یک سال متفاوت باشد. در برخی موارد، علائم خفیف ممکن است خود به خود بهتر شوند، اما در صورتی که علائم شدید یا طولانی باشد، حتماً باید تحت درمان تخصصی قرار بگیرید تا بهبودی کامل حاصل شود.

۲. آیا فقط مادران می‌توانند دچار افسردگی پس از زایمان شوند؟

خیر، افسردگی پس از زایمان می‌تواند هم در مادران و هم در پدران یا مراقبین اصلی کودک اتفاق بیفتد. فشارهای روانی و تغییرات زندگی پس از تولد کودک برای همه اطرافیان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

۳. آیا داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی برای نوزاد خطرناک هستند؟

بیشتر داروهای ضد افسردگی که برای درمان افسردگی پس از زایمان تجویز می‌شوند، در دوران شیردهی بی‌خطر شناخته شده‌اند. البته باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و مزایا و خطرات آن‌ها به دقت بررسی گردد.

۴. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر افکار آسیب رساندن به خود یا کودک دارید، تغییرات شدید در خلق و خو، بی‌خوابی مزمن یا ناتوانی در انجام وظایف روزمره را تجربه می‌کنید، فوراً به پزشک یا روانشناس مراجعه کنید.

۵. آیا روش‌های خانگی و حمایت‌های اجتماعی می‌توانند جایگزین درمان پزشکی شوند؟

روش‌های خانگی مانند حمایت خانواده، تغذیه سالم، ورزش و روان‌درمانی می‌توانند بسیار موثر باشند و کمک‌کننده به روند بهبودی باشند، اما در موارد متوسط و شدید افسردگی، درمان پزشکی و مشاوره تخصصی لازم است و نباید به تنهایی به روش‌های خانگی اکتفا کرد.

در آخر

افسردگی پس از زایمان یک اختلال خلقی شایع است که از هر ۷ نفر ۱ نفر پس از زایمان به آن مبتلا می‌شوند. این تقصیر شما نیست و شما هیچ کاری برای ایجاد آن انجام نداده‌اید. این شما را به پدر و مادر بد یا فرد بدی تبدیل نمی‌کند. عوامل بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی که باعث ایجاد PPD می شوند خارج از کنترل شما هستند. اگر فکر می کنید که افسردگی پس از زایمان دارید، با پزشک خود صحبت کنید. او می‌تواند بفهمد که چگونه علائم شما را به بهترین شکل مدیریت کند.

در صورتی که درباره این مطلب سوال و یا نظری داشتید، می‌توانید در فرم دیدگاه‌ها که در پایین موجود است، ذکر کنید. همچنین در صورتی که نیاز به مشاوره دارویی دارید، می‌توانید با شماره‌های ذکر شده در سایت تماس بگیرید تا متخصصین ما شما را راهنمایی کنند.